Stilte in een gesprek…
Stilte in een gesprek is zo belangrijk, zo waardevol, zo betekenisvol!
En toch vinden we die stiltes vaak lastig.
Op verschillende gebieden, vinden we het lastig om stil te zijn of een stilte te laten vallen.
De stilte waar ik het deze keer over wil hebben is de denkstilte in een gesprek.
Er zijn twee soorten denkstiltes volgens mij:
- Een denkstilte als je een goede prikkelende vraag stelt.
Afgelopen week was Puck van Dijk te gast op het Motiverende Gespreksvoering Congres. Zij is praktisch filosoof bij de Denksmederij en haar collega heeft het boek ‘Socrates op sneakers’ geschreven, voor velen van jullie waarschijnlijk wel bekend.
Tijdens haar praatje kwam aan bod dat een goede vraag een vraag is die aanzet tot nadenken, waarvan we beiden (zowel de vragensteller als degene die de vraag krijgt) het antwoord niet meteen weten. En als je het antwoord zoeken moet, dan heb je daar tijd voor nodig. Terwijl de ander aan het zoeken is, is hij aan het denken en dus is het stil.
De denkstilte in een gesprek, na een prikkelende vraag dus.
Hoe langer/ verder hij moet zoeken voor het antwoord, hoe groter de kans dat er nieuwe inzichten ontstaan. Want dat antwoord had hij waarschijnlijk eerder nog niet gevonden.
En nieuwe inzichten over het gespreksonderwerp (bijvoorbeeld gedragsverandering) is natuurlijk heel waardevol.
Toch zijn velen van ons (coaches, begeleiders, managers) geneigd om die stilte op te vullen. Bijvoorbeeld door de vraag te gaan verhelderen of een meerkeuze aanbod t.a.v. het antwoord te doen.
Bijvoorbeeld:
“Ik wil wel weer aan het werk, maar ik weet niet of ik het al aankan die verantwoordelijkheid. Ik krijg het al warm bij het idee.”
Coach: “Wat zijn voor jou redenen om weer aan het werk te willen?”
“Poeh tja…uhm” (stilte)
Coach: “Ik kan me voorstellen dat je je collegae mist? Of misschien het ritme van het werk en je nuttig voelen? Herken je dat?”
Dit werkt niet. Hij zal mogelijk met de invulling van de coach ‘meegaan’ omdat hij het wellicht herkent. Toch zou je zomaar iets belangrijks kunnen missen doordat hij niet iets langer heeft kunnen zoeken wat nu juist voor hem zulke belangrijke redenen zijn om weer aan de slag te gaan.
Door de stilte te onderbreken doorbreek je het denkproces. Iemand kan nou een maal niet denken en luisteren tegelijk.
Zo kom ik meteen op de 2de denkstilte uit.
Want je kunt niet luisteren als je denkt. Dus als je goed wil luisteren, moet je niet nadenken.
Als coach nadenken over je volgende vraag terwijl de ander nog aan het vertellen is, staat je actieve luisteren dus in de weg.
- Een denkstilte na het antwoord van de ander, om als coach, begeleider of manager je volgende vraag te bedenken.
Een goede coach luistert heel goed naar wat er gezegd wordt om de ander echt te begrijpen, om vanuit zijn perspectief naar de situatie (waar het over gaat) te kijken.
En dus is er ook een denkstilte nodig nadat er een antwoord is gegeven. Een denkstilte om na te denken over de volgende vraag (of reactie) die de coach wil stellen.
Nadenken over je reactie op het antwoord heeft vaak als voordeel dat je als coach niet je eerste reactie geeft, maar één waar je over na hebt gedacht. Onze eerste reactie komt namelijk vaak vanuit eigen nieuwsgierigheid. Vaak zijn dit feitenvragen zoals “Hoe vaak heb je dat?” of “Wanneer is dat zo?”. De antwoorden op deze vragen zijn vaak niet nieuw voor de ander en voeden met name jouw informatie.
Onze reactie nadat we hebben nagedacht kan veel doelgerichter zijn, nl. om de ander te helpen bij het vinden van de antwoorden in zichzelf die ook voor hem nieuw zijn. Bijvoorbeeld de vraag: “Waarom is dat voor jou zo belangrijk? En waardoor is dat belangrijk voor je geworden?”
Ook deze denkstilte over de juiste reactie van de coach is dus van grote waarde en het beste wordt deze dus niet onderbroken.
Toch vinden we dat zo lastig hé…. stiltes in een gesprek!
Als het stil is worden we ongemakkelijk en denken we dat het mis gaat. Maar eigenlijk kunnen we wel stellen dat het juist misgaat als er te weinig stiltes vallen.
Want te weinig stiltes is te weinig denken en te weinig voelen, om echt een laagje dieper te kunnen komen in een gesprek.
Dus omarm stilte in een gesprek en wacht eens iets langer. Je zult zien dat de stiltes uiteindelijk opgevuld worden met mooie en waardevolle bevindingen of vragen.
Zoek als coach, begeleider, manager de leuning van je stoel. Geniet wat meer van de stiltes en van het gesprek!
Wil jij meer leren over hoe je anderen nog beter kunt coachen of begeleiden door aan jouw gespreksvaardigheden te werken? Kijk dan zeker eens hier voor meer informatie over de mogelijkheden.