Luisteren wordt onderschat

Herken je dat je soms gewoon even wil vertellen en je niet méér vraagt van de ander dan te luisteren? Herken je dat het heel vervelend kan zijn als de ander zijn oplossingen en adviezen aandraagt, terwijl je daar niet op zit te wachten? Of dat hij/zij adviezen geeft die je zelf ook al had bedacht? Je weet ergens wel wat je moet doen, maar je baalt van de situatie en wil je verhaal gewoon even kwijt?!

Óf herken je het dat je tegen je beste vriendin aan het vertellen bent over je ‘probleem’, je weet niet wat je moet doen, maar opeens heb je het antwoord. Je vriendin zei niks, ze luisterde alleen, maar je bedankt haar voor dit gesprek want je bent weer een stap dichter bij de oplossing?!

 

Twee situaties waarbij luisteren van groot belang is. In beide gevallen is dat waar de verteller (jij in dit geval) behoefte aan had en was dat voldoende, meer niet!
Andersom werkt het net zo. Als iemand naar jou (in je rol als coach/ begeleider of manager) komt om te praten, wil hij in eerste instantie graag dat je luistert. Wat daarna volgt hangt af van de situatie… maar luisteren is toch echt stap 1.

 

Luisteren, het lijkt alsof je niks doet maar je doet zoveel

Wat doe je dan?

Je laat de ander uitpraten, je toont interesse en geeft de ander een podium. Het gaat (even) alleen over de ander en niet over jou. Je laat je oordelen, oplossingen en andere ideeën achterwege zodat hij verder kan vertellen en niet afgeleid wordt door jouw inbreng. De ander is in gesprek met jou en tegelijkertijd verwoordt hij dus zijn eigen gedachten hardop. Hij hoort zichzelf praten en komt hierdoor soms al tot nieuwe inzichten.

Natuurlijk kan ook een goede open vraag een onderdeel zijn van een goede luisterhouding. Een vraag die ernaar vraagt om meer te vertellen tegen jou (en zichzelf), of een vraag die vraagt om nog wat dieper te ‘graven’ naar het antwoord in zichzelf.

Parkeer dus even je oordelen, ideeën, oplossingen en adviezen, en begin met actief luisteren en doorvragen.

 

Een gedicht van Leo Buscaglia

 “Als ik je vraag naar mij te luisteren
en jij begint mij adviezen te geven
dan doe je niet wat ik je vraag.

Als ik je vraag naar mij te luisteren
en jij begint mij te vertellen waarom
ik iets niet zo moet voelen als ik het voel,
dan neem je mijn gevoelens niet serieus.

Als ik je vraag naar mij te luisteren
en jij denkt dat je iets moet doen om
mijn problemen op te lossen,
dan laat je mij in de steek,
hoe vreemd dat ook mag lijken

Dus, alsjeblieft, luister alleen maar naar
me en probeer me te begrijpen.

En als je wilt praten, wacht dan even en
ik beloof je dat ik op mijn beurt naar jou
zal luisteren.”

 

Luisteren zou de basis moeten zijn van ieder gesprek. Zeker wanneer je iemand gaat begeleiden of coachen. Hoewel luisteren zo belangrijk is, is het nog niet zo makkelijk.
Denk maar eens terug aan een gesprek met iemand waarbij je een sterke mening had, of waarbij je een heleboel ideeën had om het ‘probleem’ op te lossen, of waarbij je je afvroeg waarom hij/ zij hier nu zo’n probleem van maakt. Of dat moment dat je je echt zorgen maakt over die cliënt/ patiënt of collega.
Wat deed je? Was je aan het luisteren? Gaf je de ander voldoende ruimte om te praten? Heb je al je oordelen en oplossingen kunnen parkeren?

Misschien zou jij op deze momenten (en wellicht ook andere momenten) nóg beter willen luisteren?! Maar hoe doe je dat dan op een goede manier?

 

Wil jij ook een betere luisteraar worden?

5 tips, gebaseerd op Motiverende Gespreksvoering, om een betere luisteraar te worden:

1. Luister met zo min mogelijk oordeel. Probeer vanuit oprechte interesse en een nieuwsgierige basishouding open te staan voor dat wat de ander te vertellen heeft. Stel open vragen vanuit verschillende oogpunten om het gevoel en de gedachten bij de situatie helder te krijgen. Vraag bijvoorbeeld eens naar de voordelen van het huidige gedrag en de redenen waarom het nog niet lukt om te veranderen. Dit onderdeel van het gesprek is een belangrijke basis om te laten merken dat je echt luistert. Vanuit hier kun je straks verder met het coachen van de ander richting het veranderen van gedrag.
   Een concrete tip zou kunnen zijn om met jezelf af te spreken om de eerste 10 minuten van je gesprek alleen maar open vragen te stellen en samenvatten wat de ander zegt. En wanneer je een oordeel bij jezelf opmerkt, zeg dan tegen jezelf: “Het gaat nu niet om mij en wat ik ervan vind, maar het gaat nu om het verhaal de ander.”
2. Stel het nadenken over mogelijke oplossingen eens een tijdje uit. Stop met het analyseren van het probleem, omdat je wellicht al nadenkt over de oplossing. Hierdoor ontstaat er ruimte om ‘stil te staan’ in plaats van te snel te willen gaan (oplossen). En ga je luisteren vanuit je hart in plaats van vanuit je reddersinstinct.
3. Luister niet alleen met je oren, maar juist ook met je ogen en je hart. Kijk naar de emoties die je ziet en luister naar wat er niet letterlijk gezegd wordt. Vaak hoor en zie je emoties, verlangens, waarden en twijfels tussen de regels door. Probeer dat wat je hoort tussen de regels door, terug te geven. Hierdoor laat je horen dat je écht luistert en zelfs hoort wat er niet letterlijk gezegd wordt.
4. Vat af en toe eens samen wat de ander gezegd heeft. Hiermee laat je horen dat je luistert en tegelijkertijd orden je alles voor jullie beiden. De ander kan verder vertellen op datgene wat voor hem/ haar op dat moment het belangrijkste is.
5. Vraag door op wat er gezegd wordt. Reageer op wat de verteller inbrengt bijvoorbeeld door de vraag “wat maakt dat dit je zo bezig houdt?” of “wat maakt dat je dit nu met mij wil bespreken?” Door een paar goede vragen te stellen zet je de verteller aan het denken over wat hij/zij precies wil zeggen en laat jij merken dat je bezig bent met wat hij/zij inbrengt in het gesprek.

 

En als laatste extra tip: zoek de leuning van je stoel!

In de jaren 80 ging Bill Miller, één van de grondleggers van Motiverende Gespreksvoering, in de verslavingszorg werken. Hij had weinig kennis of ervaring met de doelgroep en hij bedacht dat de cliënten zélf hem wellicht het beste konden vertellen hoe deze verslaving voor hen was.
Hij besloot vanuit een open blik de gesprekken in te gaan en hen vele vragen te stellen, te luisteren en de oplossingen niet aan te dragen maar bij hen zelf vandaan te ‘halen’.

Deze open en oordeel loze basishouding werd hiermee het belangrijke begin van de methodiek Motiverende Gespreksvoering.

 

Wil jij je luisterhouding en andere MGV skills verbeteren of ontwikkelen, kijk dan zeker eens op de website naar het aanbod.