Een duurzaam compliment geven

Welk compliment geef jij wel eens aan je cliënt?
Sta daar eens bij stil. Noteer er een paar. Wat zeg je precies? Wat wil je ermee bereiken?

Heb je een concreet voorbeeld van een compliment genoteerd? Oké, dan kun je nu verder lezen…
________________________________________

Veel coaches en begeleiders gebruiken regelmatig complimenten in hun gesprekken. En terecht! Een compliment kan een mooie manier zijn om positieve gedragingen van je cliënt in het licht te zetten. Je laat weten dat je iets hebt gezien en benoemt dat op een positieve manier. Dat voelt fijn, voor jou en voor de ander.

Maar wat als ik je vertel dat je met een kleine aanpassing van je compliment veel meer resultaat kunt boeken?

In Motiverende Gespreksvoering spreken we dan over bekrachtigen, ook wel bevestigen genoemd. Zelf noem ik het ook vaak een compliment + of een duurzaam compliment.

Een compliment met extra lading.
Een compliment dat niet alleen fijn voelt, maar ook motiveert.
Een compliment dat zowel bijdraagt aan je werkrelatie met de ander als aan diens motivatie voor gedragsverandering.

________________________________________

Een compliment +: wat is het?

Een compliment + (oftewel een Bekrachtiging) bestaat uit drie essentiële ingrediënten:

1. Haal de ‘ik’ eruit
Zeg niet: “Ik ben trots op je.”
Maar: “Je mag trots zijn op jezelf.”

Waarom? Omdat het niet gaat over jouw gevoel of mening. Het compliment is van de cliënt, niet van jou. Door de ‘ik’ weg te halen, blijft de focus liggen waar die hoort: bij de ander.

2. Benoem concreet gedrag, inzet of een kwaliteit van de ander
Zeg niet: “Goed gedaan!”
Maar: “Je bent blijven bellen, ook toen je geen gehoor kreeg.”

Concreet gedrag benoemen maakt duidelijk wat de ander precies heeft gedaan. Dat geeft het compliment inhoud en maakt dat de ander weet waar je precies aandacht aan geeft.

3. Benoem het positieve effect van dat gedrag (voor de ander)
Zeg niet alleen wat iemand deed, maar ook wat het oplevert voor hem/haar:
“Daardoor kon je je op tijd afmelden voor je werkstraf en heb je geen officiële waarschuwing gekregen.”

Dat laatste zinnetje, het effect, maakt het verschil. Door deze aanvulling wordt iemands motivatie aangewakkerd. Hier voelt de ander ‘dat is wat ik wil en dus ga ik dit gedrag vaker inzetten’.
________________________________________

Waarom is dat effect benoemen zo belangrijk?

Toen ik 20 jaar geleden dit thema in een training aansneed, waren de complimenten vaak vaag. Tegenwoordig merk ik dat veel coaches / hulpverleners / begeleiders stap 2 al doen, het concrete gedrag benoemen. En de ‘ik’ is er in de helft van de gevallen ook al uit. Maar stap 3, het effect benoemen is wat weinig coaches doen.

Maar waarom is die stap ook zo belangrijk?
Je herkent het vast: iemand krijgt een compliment, knikt wat ongemakkelijk, zegt “Dank je wel”… en gaat weer door.
Dat gebeurt vaak als je alleen een vaag compliment geeft, of als je het effect niet benoemt. De cliënt voelt zich even gezien, maar het beklijft niet.
Zodra je het effect benoemt, gebeurt er iets anders.

De cliënt denkt: “Ah, dus dat heeft het opgeleverd. Dát wil ik vaker doen.”
En dat is precies wat je wil bereiken. Je benoemt gedrag dat bijdraagt aan het doel, in de hoop dat de ander dat gedrag vaker gaat laten zien.
________________________________________

Bekrachtigen draagt bij aan gedragsverandering op drie vlakken

1. Het versterkt het contact
Je cliënt voelt zich door jou gezien. Je geeft aandacht aan wat goed gaat. Dat versterkt de relatie, en zonder relatie geen prestatie.

2. Het vergroot het zelfvertrouwen
Door gedrag te benoemen dat waardevol is, schijn je een lampje op kwaliteiten die de cliënt misschien nog niet zag.
Je laat zien: “Je hebt het al in je.”
En als iemand denkt dat verandering mogelijk is, wordt de stap om het te proberen ineens een stuk kleiner.

3. Het vergroot de motivatie
Bekrachtiging maakt gedrag betekenisvol. En gedrag dat ergens toe leidt, wordt sneller herhaald.
________________________________________

Voorbeelden uit de praktijk

Hier een paar concrete voorbeelden van complimenten die je kunt versterken tot bekrachtiging:

• “Goed dat je eerlijk bent” versus “Je hebt eerlijk verteld dat je bent teruggevallen. Dat vergt moed. Daardoor kunnen we nu samen kijken wat je nodig hebt om overeind te blijven de volgende keer.”

• “Goed dat je de brief hebt geopend” versus “Je hebt die lastige brief toch opengemaakt. Daardoor weet je nu waar je aan toe bent, en kunnen we het samen aanpakken.”

• “Super dat je zo rustig bent gebleven” versus Je bent rustig gebleven in dat gesprek, terwijl je boos was. Daardoor is het gesprek niet geëscaleerd en kon je je punt maken.”

• “Knap van je dat je je grens aan hebt gegeven.” versus “Je hebt je grenzen aangegeven. Daarmee neem je jezelf serieus en geef je de ander helderheid.”

• “Top dat je het toch geprobeerd hebt.” versus “Je hebt deze keer iets nieuws geprobeerd, ook al vond je het spannend. Daardoor heb je ontdekt dat het je lukt om dingen anders aan te pakken.”
________________________________________

En nu jij…

Bekijk het compliment dat je eerder noteerde nog eens.

Bevat het alle drie de elementen?
• Geen ‘ik’?
• Concreet gedrag benoemd?
• Effect van het gedrag benoemd?

Zo ja: top, je hebt een compliment + te pakken!
Mist er iets? Kijk dan eens of je het kunt aanvullen, zodat het een bekrachtiging wordt.

________________________________________

Tot slot…

Wat zou het jou en jouw cliënten kunnen opleveren als je af en toe een bekrachtiging geeft in plaats van een gewoon compliment?
Test het eens uit in je volgende gesprekken. En let eens op wat je ziet bij de ander. Vaak zie je ze bijna letterlijk groeien!

Wil je oefenen met bekrachtigen en andere motiverende gesprekstechnieken? Kijk dan eens bij onze trainingen. Je bent van harte welkom!